Personalizowane żywienie w chorobach onkologicznych
Lidia Trawińska, Innowacyjne Centrum Medyczne Vimed, Warszawa
Julia Trawińska, Fundacja Medycyny Stylu Życia, Warszawa
Wstęp/Background:
Składniki pokarmowe, wprowadzone wraz z dietą, mogą wpływać na specyficzne aspekty funkcjonowania komórek. W nutrigenetyce określane są one jako zmiany w ekspresji genów. Indywidualne różnice wynikające z polimorfizmów mogą tłumaczyć dlaczego nie wszyscy pacjenci reagują na diety w taki sam sposób. Najnowsze odkrycia dotyczące genomu ludzkiego dają nam narzędzia pozwalające określić jak pojedyncze geny lub ich kombinacje reagują na zmianę diety i zmianę stylu życia. Pozwalają nam też wyjaśnić mechanizmy, dzięki którym dieta może wywołać efekt ochronny.
Ta wiedza pozwoliła opracować badania genetyczne i program odżywiania dopasowany do indywidualnego bagażu genetycznego pacjenta.
Składniki pożywienia bardzo często odpowiadają także za utrzymywanie się ukrytych stanów zapalnych. Przewlekle utrzymujące się stany zapalne, w tym także te na tle pokarmowym, mogą sprzyjać pojawianiu się i rozwojowi guzów nowotworowych. Reakcje zapalne mogą nie tylko sprzyjać rozwojowi już istniejących nowotworów, ale również wytworzyć nowotwory każdego rodzaju. Dlatego kluczowe w profilaktyce i leczeniu choroby nowotworowej jest maksymalne ograniczenie czynników prozapalnych.
Z roku na rok rośnie zachorowalność na nowotwory. Każdego dnia w Polsce na raka umiera już około 290 osób! Najczęściej przyczyną zgonu są nowotwory zależne od stylu życia: rak piersi, rak płuc, rak jelita grubego. Częstość występowania tych nowotworów powinna się zmniejszać, bo dysponujemy już wiedzą o tym jak można nie dopuścić do ich rozwoju.
Jak wynika z najnowszych badań, dieta bogata w owoce i warzywa pozwala uniknąć od 20-33% przypadków nowotworów płuc i od 66-75% przypadków raka okrężnicy i odbytu.
Także w wypadku pacjentów u których rozwinęła się już choroba, odpowiednie postępowanie dietetyczne może nie tylko poprawić jakość ich życia, ale także zwiększyć długość ich życia bez wznowy i przerzutów.
Metody/Methods:
Pacjenci, którzy zgłosili się do przychodni z rozpoznaniem choroby nowotworowej otrzymali spersonalizowany program żywieniowy, opracowany na podstawie testów nutriimmunologicznych (niepożądanych reakcji pokarmowych – Kod Metaboliczny 200) – wykonany w laboratorium Genelab w Piasecznie oraz badania genetycznego (DNA 160 Complex) wykonanego w laboratorium Genelab w Piasecznie, przy współpracy z laboratorium genetycznycznym Novogenia w Austrii.
Pacjenci byli konsultowani przez lekarzy i dietetyków klinicznych w Centrum Medycznym VIMED w Warszawie i Krakowie w okresie od kilku miesięcy do kilku lat.
Wyniki/Results:
Postępowanie żywieniowe wdrożone w oparciu o badania genetyczne oraz badania niepożądanych reakcji pokarmowych pozwoliło uzyskać znaczącą poprawę wszystkich parametrów: zarówno w badaniach morfologicznych i biochemicznych krwi jak i w badaniach analizy składu ciała. Ponadto pacjenci pozostający pod opieką kliniki sygnalizują dobre samopoczucie i pozytywne efekty leczenia onkologicznego. Brak przerzutów lub wznowy choroby. Z uwagi na stosunkowo niewielką ilość pacjentów, którzy poddali się tego typu terapii wyniki uzyskane prze nas nie nadają się jeszcze do opracowania statystycznego. Jednak rezultaty są tak obiecujące, że uznaliśmy iż warto tymi doświadczeniami podzielić się z innymi specjalistami.
Wnioski/Conclusions:
Każdy objaw złego samopoczucia, przewlekłe zmęczenie, ból głowy, bóle brzucha, wzdęcia, zaparcia, nadwaga, zmiany skórne, choroby z autoagresji, to niepokojące sygnały. Świadczą o rozwijającym się przewlekłym stanie zapalnym, który może być zalążkiem choroby nowotworowej.
Aktualne badania potwierdzają, że dzięki właściwej diecie można uniknąć od 30 – 70% nowotworów. Rozrzut tych wyników jest spowodowany tym, że w tych badaniach nie stosowano personalizowanego odżywiania – stosowano zalecenia żywieniowe uznane za zdrowe według standardów populacyjnych. Personalizacja odżywiania w oparciu o odpowiednie narzędzia diagnostyczne, pozwoliłaby prawdopodobnie uzyskać jeszcze lepsze rezultaty. Przeprowadzenie badań w tym zakresie mogłoby dać bardzo obiecujące wyniki.
Wiedza o sposobie odżywiania się i genotypie oraz fenotypie pacjenta, może być użyta zarówno do prewencji jak i do leczenia oraz wspomagania leczenia wielu chorób przewlekłych. Przyczynami tych chorób, w tym także choroby nowotworowej, mogą być polimorfizmy obecne w genach zaangażowanych pośrednio w procesy metaboliczne oraz przewlekłe stany zapalne, w tym na tle pokarmowym.
Uwzględniając analizę polimorfizmów genetycznych, zlokalizowanych w genach, które ogrywają ważną rolę w procesach zapalnych, w usuwaniu toksyn, w działaniu substancji przeciwutleniających, w uwrażliwieniu na insulinę a także wpływają na stan serca i kości, możemy opracować program żywieniowy dostosowany do specyficznego fenotypu pacjenta. Tak opracowane postępowanie żywieniowe może przynieść bardzo dobre rezultaty.
Opracowanie opublikowane w ramach materiałów konferencyjnych I Krajowej Konferencji Naukowej Polskiego Towarzystwa Nauk Żywieniowych z cyklu pt. Dylematy nauki o żywieniu człowieka – dziś i jutro.
Olsztyn 13-14 czerwca 2018r .
